Tay Nguyen Journal of Science is a multidisciplinary journal. Our vision is to build a platform to share academic and research findings in the fields of Natural Sciences, Agriculture, Technology, Health, Education, Social Sciences, and Humanities.  We look forward to receiving the attention of readers and scientists, national and international, to develop the Journal jointly.

T. 19 S. 1 (2025): (Vol. 19 No.1/2025) Tạp chí Khoa học Tây Nguyên (TNJoS)

Đã Xuất bản: 28-02-2025

Tuyển chọn và ứng dụng các vi sinh vật hữu ích để xử lý phụ phẩm sau trồng nấm làm phân bón hữu cơ vi sinh

Tác giả: Nguyễn Khoa Trưởng, Lê Ngọc Triệu, Lê Thị Anh Tú, Hoàng Việt Hậu, Nguyễn Thị Bích Liên, Phan Trung Trực, Mai Thị Mỹ Lanh, Nguyên Nguyễn Phương Đại
Ngày nhận: 13-11-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Qua quá trình phân lập và đánh giá hoạt tính, đã tuyển chọn được các chủng vi sinh vật hữu ích, các chủng này được bổ sung trong quá trình xử lý phụ phẩm trồng nấm để tạo nguồn phân hữu cơ vi sinh phục vụ canh tác nông nghiệp, đánh giá hiệu quả của nguồn phân này được thể hiện trong các thực nghiệm canh tác cây Bồ công anh (Taraxacum officinale (L.) Weber). Nghiên cứu này đã tuyển chọn được...

Khảo sát tiết diện tán xạ vi phân của O2 bằng mô hình các nguyên tử độc lập và mô hình đa tán xạ

Tác giả: Nguyễn Thị Hiền
Ngày nhận: 13-11-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Tính toán tiết diện tán xạ vi phân của phân tử rất quan trọng trong việc xác định thông tin cấu trúc của phân tử. Trong công trình này, chúng tôi sử dụng mô hình nguyên tử độc lập và mô hình đa tán xạ để tính toán tiết diện tán xạ vi phân của phân tử O2 khi các electron tới có năng lượng khác nhau là 100 eV, 300 eV và 1000 eV. Kết quả cho thấy, khi năng lượng electron tới đạt giá trị thấp là...

Đánh giá khả năng trồng nấm bào ngư tím (Pleurotus ostreatus hybrid) trên bã atiso từ công nghệ sản xuất cao atiso tại Tây Nguyên

Tác giả: Trần Thị Nhung, Lê Minh Trọng, Tạ Thiên Anh, Lê Viết Ngọc, Nguyễn Thị Mộng Điệp, Trương Bình Nguyên, Nguyễn Hữu Kiên
Ngày nhận: 13-11-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Nghiên cứu này được thực hiện để đánh giá khả năng sinh trưởng và phát triển của nấm bào ngư tím (Pleurotus ostreatus hybrid) trên nền cơ chất có chứa bã thải atiso từ công nghệ sản xuất cao atiso tại Đà Lạt, theo phương pháp sốc nhiệt không qua hấp thanh trùng. Kết cấu dạng sợi nén chặt, hàm lượng nitơ cao và độ ẩm trên 85% của bã thải atiso đã được cải thiện bằng cách phối trộn với bã mía...

Sự lưu hành và yếu tố liên quan nhiễm Trychostrongylus spp. ở bò tại huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk

Tác giả: Trần Thị Thắm, Nguyễn Ngọc Đỉnh, Nguyễn Thị Rí, Mai Thị Thu Hiền
Ngày nhận: 25-11-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Giun xoăn dạ múi khế Trichostrongylus spp. ký sinh chủ yếu trên động vật ăn cỏ, gồm nhiều loài khác nhau, trong đó có một số loài có thể lây sang người. Nghiên cứu cắt ngang này được thực hiện theo phương pháp chọn mẫu theo cụm nhiều giai đoạn tại 03 xã: Xuân Phú, Ea Kmút, Ea Đar thuộc huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk nhằm khảo sát sự lưu hành và yếu tố liên quan nhiễm Trichostrongylus spp. trên bò....

Sử dụng hàm hồi quy phi tuyến tính mô tả sinh trưởng của bò lai F1 (Brahman x Lai Sind, Red Angus x Lai Sind, BBB x Lai Sind)

Tác giả: Ngô Thị Kim Chi, Trần Quang Hạnh, Phạm Thế Huệ, Đỗ Đức Lực, Phạm Văn Pha, Hoàng Anh Dương, Lê Đức Ngoan
Ngày nhận: 28-11-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Nghiên cứu này nhằm xác định một mô hình hồi quy phi tuyến tính phù hợp trong số 3 mô hình Gorpertz, Logistic và Von Bertalanffy để mô tả đặc điểm sinh trưởng của bò lai F1(Brahman x Lai Sind), F 1(Red Angus x Lai Sind) và F1(BBB x Lai Sind) theo độ tuổi. Tổng 150 bò (mỗi tổ hợp 50 con bao gồm 25 bò cái và 25 bò đực) nuôi tại huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk được sử dụng để xác định khối lượng cơ...

Ứng dụng phương pháp nội suy không gian xây dựng bản đồ chất lượng đất trồng cây lâu năm tại xã Cư M'gar, huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk

Tác giả: Nguyễn Xuân Vững, Nguyễn Thúy Cường
Ngày nhận: 22-11-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Chất lượng đất là một chỉ số quan trọng để lựa chọn và thiết lập các biện pháp canh tác cây trồng phù hợp và sử dụng hiệu quả tài nguyên đất. Bằng cách so sánh độ chính xác của các phương pháp nội suy IDW, Kriging và Spline, nghiên cứu ghi nhận Spline là phương pháp tiếp cận tối ưu để lập bản đồ hàm lượng Nitơ (N%) và Kali (K2O%), trong khi Kriging chứng minh tính ưu việt trong việc lập bản đồ...

Nghiên cứu hiện trạng phân bố, đặc điểm lâm học và vật hậu của loài Trắc (Dalbergia cochinchinensis Pierre) tại Vườn Quốc gia Yok Đôn

Tác giả: Nguyễn Trung Hiếu; Hoàng Thị Hường; Trần Thị Xuân Phấn, Đặng Văn Dung
Ngày nhận: 11-12-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Cây Trắc (Dalbergia cochinchinensis Pierre) là loài cây gỗ lớn, quý hiếm, có giá trị kinh tế cao, nhưng hiện nay phân bố tự nhiên của loài này đã bị thu hẹp, chủ yếu chỉ còn ở một số khu bảo tồn tại miền Đông Nam Bộ và Tây Nguyên. Nghiên cứu tiến hành khảo sát và lập 9 ô tiêu chuẩn (OTC) 2.500 m² (50 m x50 m) tại các khu vực phân bố tập trung của loài Trắc để điều tra phân bố, đặc điểm lâm học...

Nhu cầu chăm sóc giảm nhẹ cho người bệnh ung thư tại Khoa Ung Bướu, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên năm 2024

Tác giả: Vũ Thị Lan Anh, Vũ Thị Thu Hường, Trần Minh Sơn, Nguyễn Thị Lệ Thủy
Ngày nhận: 04-11-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Nghiên cứu này nhằm mô tả nhu cầu chăm sóc giảm nhẹ (CSGN) của người bệnh (NB) ung thư tại Khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên năm 2024. Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp mô tả cắt ngang từ tháng 01 đến tháng 09 năm 2024. Dữ liệu được thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp 434 NB ung thư từ 18 tuổi trở lên đang điều trị nội trú, sử dụng bộ câu hỏi soạn sẵn. Phân tích số...

Prevalence and associated factors of postpartum depression among women in Buon Ma Thuot city, Vietnam

Tác giả: Thái Quang Hùng, Dương Hương Xuân, Phùng Thân Thương, Nguyễn Trần Thủy Tiên, Phạm Thị Hải Triều, Nguyễn Thị Ý
Ngày nhận: 10-10-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Postpartum depression (PPD) is a widespread condition that can severely impact both mothers and their children. Its prevalence varies across regions, and in the Central Highlands, PPD often remains undiagnosed and untreated. This study aims to determine the prevalence of PPD and identify the associated factors among women residing in Buon Ma Thuot City. A cross-sectional study was conducted...

Kết quả điều trị phác đồ thuốc Ivermectin trên bệnh nhân có huyết thanh dương tính Toxocara spp. tại Bệnh viện trường Đại học Tây Nguyên

Tác giả: Nguyễn Thanh Thảo, Trần Thị Nguyên Đăng, Trần Thị Thu Thanh, Thân Trọng Quang
Ngày nhận: 31-10-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Bệnh do ấu trùng giun đũa chó/mèo (Toxocara .spp) ở người được xem là một bệnh nhiệt đới bị lãng quên (NTD), bệnh phân bố trên toàn cầu và có tác động lớn đến sức khỏe y tế cộng đồng. Cho đến nay, việc điều trị trên bệnh nhân (BN) nhiễm Toxocara spp. vẫn luôn đặt ra nhiều thách thức. Do đó, việc đánh giá kết quả điều trị của thuốc và nghiên cứu phát triển thuốc mới hiệu quả là rất quan trọng...

Đặc điểm lâm sàng viêm ruột thừa biến chứng tại Bệnh viện Trường Đại học Tây Nguyên

Tác giả: Bùi Quang Chiến, Phương Minh Hải
Ngày nhận: 09-10-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Viêm ruột thừa cấp là một bệnh phổ biến nhất trong cấp cứu ngoại khoa ổ bụng. Viêm ruột thừa cấp chia ra thành 2 loại: không biến chứng và có biến chứng. Viêm ruột thừa có biến chứng được định nghĩa là viêm ruột thừa thủng, áp – xe ruột thừa, viêm phúc mạc ruột thừa. Kết quả nghiên cứu cho thấy bệnh nhân viêm ruột thừa có biến chứng thường có triệu chứng đau bụng dữ dội. Đau chủ yếu vùng hố...

Thực trạng kỹ năng thiết kế chủ đề STEM trong môn toán của sinh viên ngành giáo dục tiểu học Trường Đại học Tây Nguyên

Tác giả: Bùi Thị Phương Thảo, Nguyễn Hữu Hiếu
Ngày nhận: 29-10-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Dạy học tiếp cận giáo dục STEM trở thành xu thế giáo dục trên toàn cầu. Giáo dục STEM đã tác động vào công cuộc cải cách giáo dục của nước ta. Kỹ năng (KN) thiết kế chủ đề STEM là một KN quan trọng đối với sinh viên (SV) sư phạm nhằm đáp ứng mục tiêu Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Việc đánh giá KN thiết kế chủ đề STEM trong môn Toán của SV có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh hiện nay....

Tác động của Ted Talks đến sự phát triển kỹ năng nói tiếng anh của sinh viên chuyên ngữ tại Trường Đại học Tây Nguyên

Tác giả: Phạm Văn Phước, Hoàng Thị Xuân, Trương Bình An
Ngày nhận: 30-09-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Bài báo này tập trung đánh giá tác động của TED Talks đến sự phát triển kỹ năng nói tiếng Anh của sinh viên chuyên ngữ tại Trường Đại học Tây Nguyên. Nghiên cứu đặc biệt quan tâm đến trải nghiệm của sinh viên năm thứ hai chuyên ngành tiếng Anh, phân tích những tác động tích cực mà TED Talks mang lại. Các khía cạnh được xem xét bao gồm việc mở rộng vốn từ vựng, nâng cao kỹ năng nghe và nói,...

Đánh giá năng lực số của giảng viên Trường Đại học Tây Nguyên

Tác giả: Phạm Nghiêm Hồng Ngọc Bích, Phạm Thảo Vy, Đỗ Thị Thanh Xuân, Nguyễn Văn Ba
Ngày nhận: 10-11-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Trong thời đại giáo dục số, việc trang bị năng lực số cho giảng viên là một yêu cầu cấp thiết. Nghiên cứu này hướng đến việc đánh giá năng lực số của giảng viên tại trường Đại học Tây Nguyên, nhằm đo lường mức độ ứng dụng công nghệ trong công việc của giảng viên. Sử dụng bảng khảo sát gồm 22 biến quan sát dựa trên các khung năng lực số của Perifanou (2021) và Tzafilkou (2023), nghiên cứu thu...

Phát triển năng lực tổ chức dạy học STEM cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học Trường Đại học Tây Nguyên

Tác giả: Nguyễn Hữu Hiếu, Bùi Thị Phương Thảo
Ngày nhận: 10-10-2024 / Ngày xuất bản: 28-02-2025
Tóm tắt: Giáo dục STEM đã trở thành xu thế giáo dục trên toàn cầu. Phát triển năng lực tổ chức dạy học STEM giúp sinh viên tích hợp kiến thức liên môn, tạo ra các bài học phong phú, thực tiễn, nâng cao khả năng sáng tạo và thích ứng của sinh viên với các phương pháp dạy học tích cực. Trước yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, việc phát triển năng lực tổ chức dạy học STEM cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu...
Xem Tất cả Các số