Tổng quan một số loài cây dược liệu tại vùng Tây Nguyên từ hoạt tính sinh học đến kỹ thuật nhân giống in vitro

Article Sidebar

Download (pdf)
Đã Xuất bản: Jun 30, 2025
Từ khóa:
bảo tồn in vitro, cây dược liệu, hoạt tính sinh học, nhân giống in vitro, Tây Nguyên

Main Article Content

T. 19 S. 3 (2025): (Vol. 19 No.3/2025) Tạp chí Khoa học Tây Nguyên (TNJoS)

Tổng quan một số loài cây dược liệu tại vùng Tây Nguyên từ hoạt tính sinh học đến kỹ thuật nhân giống in vitro

Tác giả

Nguyễn Đình Sỹ
Trần Văn Cường
Nguyễn Ngọc Hữu
Nguyễn Văn Minh
Phan Xuân Huyên
Hồ Thị Mỹ Vân

Tóm tắt

Tây Nguyên là khu vực có hệ sinh thái đặc trưng và đa dạng, đóng vai trò là nơi phân bố tự nhiên của nhiều loài cây dược liệu quý. Tuy nhiên, trong bối cảnh biến đổi khí hậu và khai thác quá mức, nguồn gen các loài bản địa đang bị suy giảm nghiêm trọng, đặt ra yêu cầu cấp thiết về bảo tồn và phát triển giống dược liệu theo hướng bền vững. Tại bài nghiên cứu tổng quan này, chúng tôi tổng hợp giá trị dược lý và phân tích quy trình nhân giống in vitro cho bảy loài dược liệu có giá trị cao tại Tây Nguyên, bao gồm: Đẳng sâm Codonopsis javanica (Blume) Hook. F. & Thoms; Gừng đen Distichochlamys orlowii K. Larsen & M.F. Newman; Hà thủ ô đỏ Fallopia multiflora Thunb; Lan gấm Anoectochilus setaceus; Sâm Bố chính Abelmoschus sagittifolius (Kurz) Merr; Sâm cau Curculigo orchioides Gaertn; Sâm ngọc linh Panax vietnamensis Ha et Grushv. Các loài này đã được chứng minh chứa các hoạt chất sinh học quan trọng như saponin, flavonoid, alkaloid và taxol, với các tác dụng nổi bật như chống oxy hóa, bảo vệ thần kinh, tăng lực, chống viêm và làm chậm lão hóa. Kết quả cho thấy, môi trường nuôi cấy MS phối hợp với các chất điều hòa sinh trưởng (BA, NAA, TDZ, IBA, Kinetin) cho hiệu quả cao trong tái sinh, tạo rễ và hình thành cây con. Các loài như Đẳng sâm, Sâm Bố chính và Gừng đen đạt tỷ lệ nhân chồi và sống sót cao, phù hợp cho nhân giống quy mô lớn. Trong khi đó, Sâm Ngọc Linh yêu cầu quy trình kỹ thuật chuyên sâu và điều kiện nuôi cấy đặc biệt. Bài tổng quan này cung cấp cơ sở khoa học phục vụ xây dựng mô hình bảo tồn và phát triển nguồn dược liệu Tây Nguyên bằng công nghệ nuôi cấy mô theo hướng bền vững.

Article Details

Chuyên mục
Khoa học Tự nhiên & Công nghệ
Giấy phép Creative Commons

Tác phẩm này được cấp phép theo Giấy phép quốc tế Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDeri Phái sinh 4.0 .

Tiểu sử của Tác giả

Nguyễn Đình Sỹ

Khoa Khoa học tự nhiên và Công nghệ, Trường Đại học Tây Nguyên;
Tác giả liên hệ: Nguyễn Đình Sỹ; ĐT: 0961367958; Email: ndsy@ttn.edu.vn.

Trần Văn Cường

Khoa Nông nghiệp, Trường Đại học Tây Nguyên

Nguyễn Ngọc Hữu

Khoa Nông nghiệp, Trường Đại học Tây Nguyên

Nguyễn Văn Minh

Khoa Nông nghiệp, Trường Đại học Tây Nguyên

Phan Xuân Huyên

Viện Nghiên cứu Khoa học Tây Nguyên, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam

Hồ Thị Mỹ Vân

Khoa Khoa học tự nhiên và Công nghệ, Trường Đại học Tây Nguyên

Tài liệu tham khảo

  • Akhi, T. M. N., Sultana, I., Faroq, A. A., Bhuia, M. S., Chowdhury, M., Haider, R., ... & Islam, M. T. (2025). Chemical characterization and biological activity investigation of Curculigo orchioides Gaertn. Vegetos, 1-13.
  • Boo, H. O., Park, J. H., Kim, H. H., Kwon, S. J., & Woo, S. H. (2021). Effect of extraction solvent on in vitro anti-inflammatory, antioxidant activity, total phenol and flavonoid contents in Codonopsis lanceolata. Journal of Crop Science and Biotechnology, 24(2), 127-136.
  • Bounda, G. A., & Feng, Y. U. (2015). Review of clinical studies of Polygonum multiflorum Thunb. and its isolated bioactive compounds. Pharmacognosy Research, 7(3), 225.
  • Bùi Văn Thắng (2017). Nhân giống in vitro cây Hà Thủ Ô Đỏ (Polygonum multiforum Thunb.) tuyển chọn tại Hà Giang. Tạp chí khoa học và công nghệ Lâm Nghiệp, 4, 23-28.
  • Bùi Văn Thắng, & cộng sự. (2016). Nhân giống cây Đảng sâm (Codonopsis javanica (Blume) Hook. f. & Thoms) bằng kỹ thuật nuôi cấy mô. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Lâm nghiệp, 4, 3–5.
  • Bui-Le, T. N., Hoang-Tan, Q., Hoang-Viet, H., Truong-Thi, B. P., & Nguyen-Thanh, T. (2023). Protective effect of Curculigo orchioides Gaertn. Extract on heat stress-induced spermatogenesis complications in murine model. Current Issues in Molecular Biology, 45(4), 3255-3267.
  • Chauhan, N. S., Rao, C. V., & Dixit, V. K. (2007). Effect of Curculigo orchioides rhizomes on sexual behaviour of male rats. Fitoterapia, 78(7-8), 530-534.
  • Dung, H. V., Anh, P. T., Hoa, H. Q., Dung, D. T., Tai, B. H., Van Kiem, P., ... & Quyen, D. (2021). Two new cadinane sesquiterpenes and one new lignan from Abelmoschus moschatus subsp. tuberosus and their α-glucosidase inhibitory activity. Phytochemistry Letters, 41, 1-5.
  • Đỗ Ngọc Tuyết, Vũ Thị Thúy và Nguyễn Minh Khôi (2020). Ảnh hưởng các yếu tố môi trường đến sinh trưởng in vitro của sâm Việt Nam (Panax vietnamensis). Tạp chí Phát triển Khoa học và Công nghệ, 23(3), 41–50.
  • Đỗ Quốc Huy và Trần Thị Anh (2020). Ảnh hưởng của các chất điều hòa sinh trưởng thực vật đến sự tái sinh của Lan Kim tuyến lông (Anoectochilus setaceus). Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 18(1), 51–58.
  • Fan, Y., Diao, J., Yu, X. Q., Li, L., Liu, E. F., Li, T. B., Ye, H. B., & Ma, D. P. (2018). Effect of Codonopsis pilosula on immune response and digestive enzyme activity in sea cucumber, Apostichopus japonicus. Russian Journal of Marine Biology, 44(1), 49–55.
  • Gul, M. Z., Bhakshu, L. M., Ahmad, F., Kondapi, A. K., Qureshi, I. A., & Ghazi, I. A. (2011). Evaluation of Abelmoschus moschatus extracts for antioxidant, free radical scavenging, antimicrobial and antiproliferative activities using in vitro assays. BMC complementary and alternative medicine, 11, 1-12.
  • Guo, H., Lou, Y., Hou, X., Han, Q., Guo, Y., Li, Z., ... & Zhang, C. (2024). A systematic review of the mechanism of action and potential medicinal value of Codonopsis pilosula in diseases. Frontiers in pharmacology, 15, 1415147.
  • Guo, Y., Ye, Q., Yang, S., Wu, J., Ye, B., Wu, Y., ... & Zheng, C. (2019). Therapeutic effects of polysaccharides from Anoectochilus roxburghii on type II collagen-induced arthritis in rats. International Journal of Biological Macromolecules, 122, 882-892.
  • Hồ Anh Chi, Hồ Nhật Quang, Trần Vũ Ngọc Thi, Nguyễn Đức Tuấn, Phan Thị Thúy Hằng, Phan Văn Trí, Ngô Thị Bảo Châu, Trương Thị Bích Phượng, Lê Nguyễn Thới Trung, Phạm Quốc Tuấn, Nguyễn Vũ Linh (2023). Nghiên cứu thiết lập quy trình nhân giống in vitro cây gừng đen (Distichochlamys citrea m.f. Newman). Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, 3(185), 96-105.
  • Huang, J., Tagawa, T., Ma, S., & Suzuki, K. (2022). Black ginger (Kaempferia parviflora) extract enhances endurance capacity by improving energy metabolism and substrate utilization in mice. Nutrients, 14(18), 3845.
  • Huong, N. T. T., Matsumoto, K., Yamasaki, K., Duc, N. M., Nham, N. T., & Watanabe, H. (1996). The possible involvement of GABAA systems in the antinarcotic effect of majonoside-R2, a major constituent of Vietnamese ginseng, in mice. The Japanese Journal of Pharmacology, 71(4), 345-349.
  • Ishii, M., Miyata, H., Ikeda, N., Sakurai, T., Oura, Y., & Nishimura, M. (2024). Kaempferia parviflora extract and its component polymethoxyflavones suppress adipogenic differentiation of human bone marrow-derived mesenchymal stem cells via the AMPK pathway. Molecular Biology Reports, 51(1), 785.
  • Jeong, J. J., Van Le, T. H., Lee, S. Y., Eun, S. H., Nguyen, M. D., Park, J. H., & Kim, D. H. (2015). Anti-inflammatory effects of vina-ginsenoside R2 and majonoside R2 isolated from Panax vietnamensis and their metabolites in lipopolysaccharide-stimulated macrophages. International Immunopharmacology, 28(1), 700-706.
  • Jiang, W., Fu, F., Tian, J., Zhu, H., & Hou, J. (2011). Curculigoside A attenuates experimental cerebral ischemia injury in vitro and vivo. Neuroscience, 192, 572-579.
  • Jin, S., & Lee, M. Y. (2018). Kaempferia parviflora extract as a potential anti-acne agent with antiinflammatory, sebostatic and anti-propionibacterium acnes activity. International journal of molecular sciences, 19(11), 3457.
  • Kahraman, M. U., & Cullum, F. J. (2021). Asymbiotic germination and seedling development of terrestrial orchid Bletilla striata using in vitro and ex vitro cultures. Horticultural Studies, 38(1), 1-14.
  • Kim, C., Kang, M., Kim, Y., & Hwang, J. K. (2025). Inhibitory effect of standardized Kaempferia parviflora extract on sarcopenia by improving protein metabolism pathways in aged C57BL/6J mice. Journal of Traditional and Complementary Medicine.
  • Kim, M. B., Kim, T., Kim, C., & Hwang, J. K. (2018). Standardized Kaempferia parviflora extract enhances exercise performance through activation of mitochondrial biogenesis. Journal of medicinal food, 21(1), 30-38.
  • Konoshima, T., Takasaki, M., Ichiishi, E., Murakami, T., Tokuda, H., Nishino, H., ... & Yamasaki, K. (1999). Cancer chemopreventive activity of majonoside-R2 from Vietnamese ginseng, Panax vietnamensis. Cancer letters, 147(1-2), 11-16.
  • Konoshima, T., Takasaki, M., Tokuda, H., NISHINO, H., DUC, N. M., KASAI, R., & YAMASAKI, K. (1998). Anti-tumor-promoting Activity of Majonoside-R2 from Veitnamese Ginseng, Panax vietnamensis HA et GRUSHV.(I). Biological and Pharmaceutical Bulletin, 21(8), 834-838.
  • Le, Q. U., Lay, H. L., Wu, M. C., Nguyen, T. H. H., & Nguyen, D. L. (2018). Phytoconstituents and biological activities of Panax vietnamensis (Vietnamese Ginseng): A precious ginseng and call for further research-a systematic review. Natural Product Communications, 13(10), 1934578X1801301036.
  • Lee, H. S., Jeon, Y. E., Awa, R., Yoshino, S., & Kim, E. J. (2023). Kaempferia parviflora rhizome extract exerts anti-obesity effect in high-fat diet-induced obese C57BL/6N mice. Food & Nutrition Research, 67, 10-29219.
  • Lee, M. H., Han, A. R., Jang, M., Choi, H. K., Lee, S. Y., Kim, K. T., & Lim, T. G. (2018). Antiskin inflammatory activity of black ginger (Kaempferia parviflora) through antioxidative activity. Oxidative Medicine and Cellular Longevity, 2018(1), 5967150.
  • Lee, S. Y., Ahn, S. M., Wang, Z., Choi, Y. W., Shin, H. K., & Choi, B. T. (2017). Neuroprotective effects of 2, 3, 5, 4′-tetrahydoxystilbene-2-O-β-D-glucoside from Polygonum multiflorum against glutamate-induced oxidative toxicity in HT22 cells. Journal of Ethnopharmacology, 195, 64-70.
  • Lee, Y. C., et al. (2014). Efficient plant regeneration from seed-derived protocorms of Anoectochilus formosanus. Botanical Studies, 55(1), 1–7. https://doi.org/10.1186/1999-3110-55-1
  • Lê Minh Thảo, Nguyễn Thị Anh và Võ Đình Long (2021). Ảnh hưởng nồng độ đường sucrose và pH đến sinh trưởng của các loài Codonopsis in vitro. Tạp chí Sinh học, 43(3), 78–84.
  • Lê Thị Thanh Hà, Phạm Duy Quang và Đào Minh Hạnh (2020). Tối ưu hóa tạo rễ in vitro cho cây Hà Thủ Ô đỏ. Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 18(2), 110–115.
  • Lê Thị Thanh Thảo, Nguyễn Thị Minh Nguyệt, Nguyễn Hữu Nghĩa, & Trần Văn Ơn. (2020). Tác dụng điều hòa miễn dịch của polysaccharide từ Sâm bố chính. Tạp chí Sinh học, 42(2), 145–151.
  • Lê Văn Tuấn, Nguyễn Quang Thành và Đỗ Thị Hạnh (2019). Nhân giống in vitro sâm Việt Nam (Panax vietnamensis) bằng phương pháp nuôi cấy ngọn chồi. Tạp chí Nghiên cứu Cây thuốc, 13(4), 89–95.
  • Li, J., Li, W., Wang, S., Zheng, H., Bao, J., Wang, Y., & Jin, H. (2025). The evaluation and molecular mechanisms of hepatotoxicity induced by trans-emodin dianthrones isolated from Polygonum multiflorum Thunb. in Vitro. Journal of Ethnopharmacology, 119916.
  • Li, N., Xiong, Y. X., Ye, F., Jin, B., Wu, J. J., Han, M. M., ... & Dong, Z. Q. (2023). Isolation, purification, and structural characterization of polysaccharides from Codonopsis pilosula and their anti-tumor bioactivity by immunomodulation. Pharmaceuticals, 16(6), 895.
  • Li, N., Yang, C., Xia, J., Wang, W., & Xiong, W. (2024). Molecular mechanisms of Codonopsis pilosula in inhibiting hepatocellular carcinoma growth and metastasis. Phytomedicine, 128, 155338.
  • Liu, Y., Tang, T., Duan, S., Li, C., Lin, Q., Wu, H., ... & Wu, W. (2020). The purification, structural characterization and antidiabetic activity of a polysaccharide from Anoectochilus roxburghii. Food & Function, 11(4), 3730-3740.
  • Liu, Z. L., Zhang, J. G., Liu, Q., Yi, L. T., Li, Y. M., & Li, Y. (2017). The vascular protective effects of Anoectochilus roxburghii polysaccharose under high glucose conditions. Journal of Ethnopharmacology, 202, 192-199.
  • Luan, F., Ji, Y., Peng, L., Liu, Q., Cao, H., Yang, Y., ... & Zeng, N. (2021). Extraction, purification, structural characteristics and biological properties of the polysaccharides from Codonopsis pilosula: A review. Carbohydrate Polymers, 261, 117863.
  • Ma, K. F., Zhang, X. G., & Jia, H. Y. (2014). CYP1A2 polymorphism in Chinese patients with acute liver injury induced by Polygonum multiflorum. Genet Mol Res, 13(3), 5637-5643.
  • Mai Trường, Trần Thị Ngọc Hà, Trần Trọng Tuấn, Phan Tường Lộc, Đỗ Đăng Giáp, Bùi Đình Thạch, Nguyễn Thị Ngọc Hân, Phạm Đức Trí, Lê Tấn Đức, Nguyễn Đức Minh Hùng, Nguyễn Văn Kết, Nguyễn Hữu Hổ (2014). Tạo và nhân phôi soma sâm ngọc linh (Panax vietnamensis Ha et Grushv.) trong môi trường lỏng. Tạp chí Khoa học và Phát triển, 12 (7), 1085-1095.
  • Mirza, R., Kumar, S., & Malik, J. K. (2023). Potential of hepatoprotective activity of Abelmoschus moschatus seed: In-silico validation. Global Academic Journal of Pharmacy and Drug Research, 5(2), 16–21.
  • Murali, V. P., & Kuttan, G. (2016). Curculigoside augments cell-mediated immune responses in metastatic tumor-bearing animals. Immunopharmacology and immunotoxicology, 38(4), 264-269.
  • Nguyen, M. D., Kasai, R., Ohtani, K., Ito, A., Nguyen, T. N., Yamasaki, K., & Tanaka, O. (1994). Saponins from Vietnamese ginseng, Panax vietnamensis Ha et Grushv. collected in central Vietnam. Chemical & Pharmaceutical Bulletin, 42(1), 115–122.
  • Nguyen, T. D., Villard, P. H., Barlatier, A., Elsisi, A. E., Jouve, E., Duc, N. M., ... & Lacarelle, B. (2000). Panax vietnamensis protects mice against carbon tetrachloride-induced hepatotoxicity without any modification of CYP2E1 gene expression. Planta medica, 66(08), 714-719.
  • Nguyen, T. T., Matsumoto, K., Yamasaki, K., Nguyen, M. D., Nguyen, T. N., & Watanabe, H. (1995). Crude saponin from Vietnamese ginseng and its major constituent majonoside-R2 attenuate psychological stress-induced antinociception in mice. Pharmacology Biochemistry and Behavior, 52(2), 427–432.
  • Nguyễn Hồng Thủy và Đặng Thị Minh (2022). Ứng dụng hệ thống phản ứng sinh học trong sản xuất quy mô lớn sâm Việt Nam (Panax vietnamensis). Sinh học Phân tử và Công nghệ Tế bào Thực vật, 23(1–2), 112–120.
  • Nguyễn Quang Thành và Vũ Hoàng Nam (2022). Ứng dụng Hệ thống Ngâm Tạm Thời trong nhân giống in vitro của Lan Kim tuyến (Anoectochilus roxburghii). Sinh học Phân tử và Công nghệ Tế bào Thực vật, 23(5–6), 120–127.
  • Nguyễn Tài Thu, Trần Văn Tùng, Lê Thị Hồng, & Phạm Văn Minh. (2001). Nghiên cứu tác dụng dược lý của Sâm Ngọc Linh. Tạp chí Y học thực hành, 3(456), 15–21.
  • Nguyễn Thị An và Nguyễn Văn Bình (2021). Bảo tồn sâm Việt Nam (Panax vietnamensis) thông qua kỹ thuật nuôi cấy mô. Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Việt Nam, 37(5), 233–240.
  • Nguyễn Thị Hồng và Trần Văn Nam (2018). Nghiên cứu nhân giống Polygonum multiflorum bằng kỹ thuật nuôi cấy mô. Tạp chí Sinh học, 40(3), 254–260.
  • Nguyễn Thị Hồng, Lê Văn Tuấn, & Trần Minh Khôi. (2017). Nhân giống in vitro cây Lan Kim tuyến (Anoectochilus roxburghii) bằng phương pháp nuôi cấy ngọn chồi. Tạp chí Sinh học Việt Nam, 39(4), 412–418.
  • Nguyễn Thị Hương, Phạm Minh Vũ, & Đỗ Quốc Huy. (2018). Nhân giống in vitro Codonopsis javanica sử dụng chồi ngọn và đoạn lá. Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 16(2), 120–128.
  • Nguyễn Thị Lài, Phạm Hương Sơn, Bùi Thị Thanh Phương, Phạm Minh Duy, Đỗ Thị Thơm, Nguyễn Thị Bình, Nguyễn Ích Tân (2018). Nghiên cứu nhân giống in vitro cây Sâm cau (Curculigo orchioides Gaertn.) từ nuôi cấy đỉnh sinh trưởng. Tạp chí Khoa học Nông nghiệp, 4(6), 50–54.
  • Nguyễn Thị Mai và Trần Văn Ơn (2018). Nghiên cứu thành phần và hoạt tính chống oxy hóa của Sâm bố chính. Tạp chí Dược học, 489(8), 34–38.
  • Nguyễn Văn Tịnh, Nguyễn Thị Luyến, Cù Thị Ly Na và Lê Thương (2023). Nghiên cứu nhân giống in vitro cây Gừng đen (Distichochlamys orlowii K. Larsen & M.F. Newman). Tạp chí Khoa học Tây Nguyên, 63, 31–32.
  • Nhựt, D. T., & Nam, N. B. (2014). Đèn LED (Light-Emitting Diode)-Nguồn sáng nhân tạo trong nuôi cấy mô tế bào thực vật. Tạp chí Công nghệ Sinh học, 12(3), 393-407.
  • Patel, D. K., Mehta, S., Sharma, A., & Rao, P. (2015). Optimization of rooting in Curculigo orchioides using IBA. Journal of Medicinal Plants Research, 9(10), 318–324.
  • Pawar, A. T. (2017). Phytopharmacology of Abelmoschus moschatus medik.: A review. International Journal of Green Pharmacy (IJGP), 11(04).
  • Phạm Duy Nam, Hoàng Thị Hương và Trần Quốc Cường (2023). Phân tích định lượng hàm lượng saponin trong sâm Việt Nam (Panax vietnamensis) nhân giống in vitro bằng phương pháp HPLC. Tạp chí Nghiên cứu Nhân sâm, 47(1), 19–26.
  • Phạm Duy Nam, Hoàng Thị Phương và Trần Quốc Bình (2022). Nuôi cấy tế bào lơ lửng và sản xuất chất chuyển hóa thứ cấp ở Codonopsis javanica. Tạp chí Cây Thuốc Việt Nam, 27(4), 102–110.
  • Phạm Duy Thái, Nguyễn Minh Thảo và Hoàng Hồng Phúc (2019). Ảnh hưởng của sucrose và than hoạt tính đến việc tạo rễ in vitro ở các loài Lan Kim tuyến (Anoectochilus spp.). Tạp chí Nghiên cứu Cây thuốc, 13(9), 213–219.
  • Phạm Minh Tú, Nguyễn Văn Hưng và Trương Quang Anh (2021). Nuôi cấy mô sẹo và phân tích hoạt chất thứ cấp ở cây Fallopia multiflora. Tạp chí Dược liệu, 26(4), 198–204.
  • Phạm Thanh Kỳ (2006). Sâm Việt Nam và giá trị dược liệu của Sâm Ngọc Linh. Hà Nội: Nhà xuất bản Y học.
  • Phạm Thị Kim Hạnh, Trịnh Thùy Dương, Vũ Phương Linh và Lã Tuấn Nghĩa (2020). Nghiên cứu nhân giống in vitro loài Gừng đen (Distichochlamys citrea M.F. Newman) bản địa. Tạp chí Khoa học Lâm nghiệp, 3, 22-.
  • Phạm Thị Thảo và Nguyễn Thị Hồng (2019). Nhân giống in vitro cây Abelmoschus sagittifolius bằng phương pháp nuôi cấy chồi ngọn và đốt. Tạp chí Công nghệ Sinh học Việt Nam, 17(4), 245–252.
  • Phan Thị Hồng Hạnh, Nguyễn Thị Bích Hằng, Nguyễn Hồng Vân, & Nguyễn Thị Vân Anh (2019). Nghiên cứu tác dụng bảo vệ gan của chiết xuất từ Abelmoschus moschatus. Tạp chí Y Dược học, 25(3), 50–56.
  • Phan Xuân Huyên, Huỳnh Thị Ngoan và Nguyễn Thị Phượng Hoàng (2017). Nghiên cứu nhân giống cây sâm bố chính (Hibicus sagittifolius Kurz) thông qua nuôi cấy đốt thân. Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 15(5): 664-672.
  • Phan Xuân Huyên, Nguyễn Văn Kết, Phan Hoàng Đại và Nguyễn Thị Cúc (2016). Nghiên cứu nhân giống in vitro và nuôi trồng cây lan gấm (Anoectochilus lylei Rolfe ex Downies) ở điều kiện ex vitro. Tạp chí Khoa Học Đại Học Đà Lạt, 6(4), 481–492.
  • Phung, H. M., Lee, S., Hong, S., Lee, S., Jung, K., & Kang, K. S. (2021). Protective effect of polymethoxyflavones isolated from Kaempferia parviflora against TNF-α-induced human dermal fibroblast damage. Antioxidants, 10(10), 1609.
  • Raaman, N., Selvarajan, S., Gunasekaran, C. P., Ilango, V., IIliyas, M., & Balamurugan, G. (2009). In vitro cytotoxic and anticancer activities of Curculigo orchioides Gaertn. rhizomes. Journal of Pharmacy Research, 2(8), 1272-1273.
  • Singh, V., Lall, N., Wadhwani, A., & Dhanabal, S. P. (2022). GC-MS analysis of Curculigo orchiodes and medicinal herbs with cytotoxic, hepatoprotective attributes of ethanolic extract from Indian origin. Journal of Complementary and Integrative Medicine, 19(3), 719-727.
  • Sinha, P. and Sharma, N. (2016). Callus and suspension culture for curculigoside production in Curculigo orchioides. Indian Journal of Experimental Biology, 54(7), 459–465.
  • Stompor-Gorący, M. (2021). The health benefits of emodin, a natural anthraquinone derived from rhubarb—a summary update. International Journal of Molecular Sciences, 22(17), 9522.
  • Tang, T., Duan, X., Ke, Y., Zhang, L., Shen, Y., Hu, B., ... & Liu, Y. (2018). Antidiabetic activities of polysaccharides from Anoectochilus roxburghii and Anoectochilus formosanus in STZ-induced diabetic mice. International Journal of Biological Macromolecules, 112, 882-888.
  • Temkitthawon, P., Hinds, T. R., Beavo, J. A., Viyoch, J., Suwanborirux, K., Pongamornkul, W., ... & Ingkaninan, K. (2011). Kaempferia parviflora, a plant used in traditional medicine to enhance sexual performance contains large amounts of low affinity PDE5 inhibitors. Journal of ethnopharmacology, 137(3), 1437-1441.
  • Tian, Z., Yu, W., Liu, H. B., Zhang, N., Li, X. B., Zhao, M. G., & Liu, S. B. (2012). Neuroprotective effects of curculigoside against NMDA-induced neuronal excitoxicity in vitro. Food and Chemical Toxicology, 50(11), 4010-4015.
  • Toda, K., Hitoe, S., Takeda, S., & Shimoda, H. (2016). Black ginger extract increases physical fitness performance and muscular endurance by improving inflammation and energy metabolism. Heliyon, 2(5).
  • Thakur, M., Chauhan, N. S., Sharma, V., Dixit, V. K., & Bhargava, S. (2012). Effect of Curculigo orchioides on hyperglycemia-induced oligospermia and sexual dysfunction in male rats. International journal of impotence research, 24(1), 31-37.
  • Tran, D. M., Hoang, T. T., & Vu, Q. D. (2020). Suspension cell culture for secondary metabolite production in Abelmoschus sagittifolius. Plant Cell Biotechnology and Molecular Biology, 21(3–4), 135–142.
  • Trần Minh Hương và Phạm Lan Thu (2018). Tối ưu hóa chất điều hòa sinh trưởng cho nhân giống vi mô sâm Ngọc Linh. Tạp chí Công nghệ Sinh học Việt Nam, 16(2), 55–63.
  • Trần Minh Thư, Lê Văn Nam và Phạm Hồng Dương (2020). Đánh giá độ trung thực di truyền của cây Curculigo orchioides nhân giống in vitro. Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 18(4), 144–150.
  • Trịnh Thị Hương, Võ Phan Nhật Khang, Lê Trương Minh Châu, Vạn Minh Hiệu và Trần Trọng Tuấn (2019). Nghiên cứu nhân giống in vitro cây Sâm Bố chính (Hibiscus sagittifolius Kurz) thông qua nuôi cấy từ hạt và đốt thân. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, 55 (Chuyên đề Công nghệ Sinh học 1), 216–221.
  • Vũ Hoàng Nam, Ngô Minh Thu và Trần Công Vinh (2019). Đánh giá độ trung thực di truyền của cây Codonopsis pilosula thu được in vitro bằng dấu mốc RAPD và ISSR. Tạp chí Công nghệ Sinh học Việt Nam, 17(1), 31–38.